Πόνος στην κοιλιά. Τι σημαίνει αν είναι χαμηλά ή διάχυτος ο πόνος;

Αλέξανδρου Γιατζίδη
Dr.
PhD
https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Ο κοιλιακός πόνος ή κοιλιακό άλγος είναι μια πολύ συχνή ιατρική κατάσταση είτε οξεία είτε χρονία. Είναι ουσιαστικά ο πόνος που αισθάνεται κανείς ανάμεσα στις πλευρές και στην πύελο.
Μπορεί να είναι μέρος της εκδήλωσης πολλών παθήσεων είτε παθολογικών είτε χειρουργικών και προέρχεται από όργανα μέσα η έξω στην κοιλιά. Είναι πολλές φορές μια δύσκολη κατάσταση και για τους γιατρούς γιατί ο πόνος είναι σύμπτωμα καλοήθων αλλά και δυνητικά επικίνδυνων παθήσεων που μάλιστα μπορεί να απειλήσουν και τη ζωή. Δυστυχώς πολλές φορές εκδηλώνονται με τον ίδιο τρόπο. Ο πόνος μπορεί να προέρχεται από ιστούς όπως το δέρμα τους μυς η ενδοκοιλιακά όργανα όπως το στομάχι, το λεπτό έντερο , το παχύ έντερο , το ήπαρ , τη χοληδόχο κύστη, τα νεφρά , την αορτή η το πάγκρεας κάνοντας τη διάγνωση πιο δύσκολη. άλλοτε ο πόνος προέρχεται από όργανα έξω από την κοιλιά όπως τα πνευμόνια στην πνευμονία, από την καρδιά στο έμφραγμα η από γυναικολογικά όργανα:ωοθήκες η μήτρα

Οι μηχανισμοί που προκαλούν κοιλιακό πόνο είναι:

• φλεγμονή: αυτή οδηγεί στην παραγωγή διαφόρων χημικών ουσιών που ενεργοποιούν τους υποδοχείς του πόνου.
• ισχαιμία:(απουσία αιμάτωσης)
• διάταση μυών η καψών(περιβλημάτων οργάνων).
• διέγερση νεύρων: μερικές φορές οι όγκοι διηθούν τα νεύρα και προκαλούν πόνο.

Γιατί πονάει η κοιλιά μου;

Όπως αναφέρθηκε τα αίτια μπορεί να είναι πολλά.

1.   Δυσπεψία: όταν τρώμε ένα γεύμα βαρύ ή που δεν το έχουμε συνηθίσει, το στομάχι και το έντερο υπερφορτώνονται με αποτέλεσμα να προκαλείται πόνος στο πάνω μέρος της κοιλιάς. Σε αυτή την περίπτωση, ο κοιλιακός πόνος συνοδεύεται από φούσκωμα, ναυτία και αίσθημα καύσου.
2.   Σωματική καταπόνηση: είναι συχνό το φαινόμενο να εκδηλώνεται πόνος στην κοιλιά μετά από έντονη εκγύμναση. Στην πραγματικότητα, ο πόνος σχετίζεται τους μύες της κοιλιάς και προκαλείται από μυική διάταση ή άλλο μικροτραυματισμό. 
3.   Νόσος των χοληφόρων: Χολοκυστίτιδα(φλεγμονή της χοληδόχου κύστης) και χολολιθίαση τυπικά προκαλούν πόνο στην δεξιό άνω μέρος της κοιλιάς. Ο πόνος είναι συχνά υποτροπιάζων και έχει σχέση με τη πέψη. Ο ασθενής παραπονιέται για ναυτία , εμετό και ανορεξία μαζί με τον πόνο.
4.   Οξεία παγκρεατίτιδα: Αυτή η κατάσταση προκαλεί έντονο επιγαστρικό(στο άνω κεντρικό μέρος της κοιλιάς) και μπορεί να αντανακλά στην πλάτη. Ο εμετός και το σοκ μπορεί να είναι συνοδά φαινόμενα
5.   Πεπτικό έλκος.
6.   Γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος
7.   Πνευμονία του κάτω μέρος των πνευμόνων μπορεί να προκαλέσει κοιλιακό πόνο ερεθίζοντας το διάφραγμα(ο μυς που χωρίζει το θώρακα από την κοιλιά). Η κατάσταση μιμείται πόνο των χοληφόρων.
8.   Καρδιακή προσβολή: μπορεί να εκδηλωθεί με κοιλιακό πόνο στην άνω κοιλιά. Εάν είναι κάποιος με παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο πρέπει να γίνε ηλεκτροκαρδιογράφημα.
9.   Βλάβη στο σπλήνα: το όργανο αυτό βρίσκεται κοντά στο στομάχι και χρησιμεύει για να φιλτράρει το αίμα. Μπορεί να πάθει βλάβη από τραύμα η από πήγμα που μπαίνει στην κυκλοφορία , καταστάσεις που και οι δύο προκαλούν πόνο στο δεξιό άνω μέρος της κοιλιάς.


Κάτω κοιλιακός πόνος (χαμηλά)

1.   Οξεία σκωληκοειδίτιδα: αυτή είναι μια συχνή ιατρική κατάσταση σε όλες τις ηλικίες. Προκαλεί συνήθως αρχικά πόνο κεντρικά η στο επιγάστριο και μετά στη δεξιά κάτω μεριά της κοιλιάς. Ναυτία έμετος και διάρροια είναι συνοδά συμπτώματα. Ο γιατρός σας υποθέτει ότι αυτό είναι το σημείο του πόνου από το σημείο της ευαιαισθησίας και από άλλα σημεία της εξέτασης
2.   Εκκολπωματική νόσος: εκκολπωματίτιδα προκύπτει όταν οι ανώμαλες εγκοπές σαν σακουλάκια στο παχύ έντερο παθαίνουν απόφραξη και φλεγμονή από κόπρανα. Στις δυτικές χώρες εκδηλώνεται με πόνο στο αριστερό κάτω μέρος της κοιλιάς αλλά αυτό ποικίλλει ανάλογα με το είδος της δίαιτας.
3.   Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου: η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα συχνά προκαλούν επεισόδια κοιλιακού πόνου
4.   Νεφρολιθίαση
5.   Κήλες: Εάν γίνει συστροφή τότε η αιματική ροή σταματά και προκαλείται πόνος.
6.   Διάταση ουροδόχου κύστης: από απόφραξη της εξόδου η από υπερτροφία προστάτη.
7.   Γαστρεντερίτιδα ή λοίμωξη του ουροποιητικού είναι συχνά αίτια κοιλιακού πόνου.
8.   Πυελική νόσος: πόνος στο κάτω μέρος της κοιλιάς σχετίζεται συχνά με παθήσεις του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος όπως πυελική φλεγμονώδης νόσος, λοίμωξη σαλπίγγων, μάζα ωοθηκών, έκτοπη εγκυμοσύνη , ενδομητρίωση(χρόνια νόσος όπου η επιφάνεια της μήτρας βρίσκεται και σε άλλες έκτοπες θέσεις και προκαλεί πόνο)η ινομυώματα(καλοήθεις όγκοι στο τοίχωμα της μήτρας)

Διάχυτος κοιλιακός πόνος

· απόφραξη εντέρου: η απόφραξη του λεπτού εντέρου οφείλεται συχνά σε συμφύσεις από προηγούμενες εγχειρήσεις ενώ του παχέος από όγκους η από συστροφή. Ναυτία , εμετός , φούσκωμα και αδυναμία για αποβολή αερίων και κοπράνων μπορεί να είναι συνοδά συμπτώματα
· Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής: Αυτό είναι διάταση του τοιχώματος της κυριότερης αρτηρίας που αιματώνει την κοιλιά. Το μέρος της διάτασης είναι αδύνατο και μπορεί να σπάσει. Εάν αυτό συμβεί τότε προέρχεται πολύ έντονος κοιλιακός πόνος. πόνος στην πλάτη και ενδεχομένως σοκ.
· Περιτονίτιδα: αυτό είναι μια γενικευμένη φλεγμονή του κοιλιακού τοιχώματος. Εάν παραμένει κανείς ακίνητος ανακουφίζει από τον πόνο.

Γυναικολογικές αιτίες

· Έμμηνος ρύση: ο πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή προσταγλανδινών, ουσιών που προκαλούν συσπάσεις της μήτρας. Εκδηλώνεται χαμηλά στην κοιλιά και πολλές φορές αντανακλά στη μέση, τα πόδια, την πλάτη ή το στομάχι. Εάν ο πόνος δεν υποχωρεί με τα παυσίπονα, πιθανώς σχετίζεται με σοβαρότερες γυναικολογικές αιτίες (κύστεις ωοθηκών, ενδομητρίωση κτλ).
· Κύστεις στις ωοθήκες: η μάζα που υπάρχει στις ωοθήκες δημιουργεί ευαισθησία προκαλώντας πόνο χαμηλά στην κοιλιά.
· Συστροφή ωοθήκης: η ωοθήκη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και δεν τροφοδοτείται με αίμα από τα αγγεία
· Προβλήματα των σαλπίγγων: υδροσάλπιγγα και πυοσάλπιγγα, που προκαλούν διόγκωση και πόνο στο κατώτερο μέρος της κοιλιάς, ή ακόμα και εξωμήτρια κύηση στις σάλπιγγες.
· Γυναικολογικές λοιμώξεις: λοιμώξεις όπως, ενδομητρίτιδα και χλαμύδια μπορούν να προκαλέσουν πόνο χαμηλά στην κοιλιά λόγω της φλεγμονής που υπάρχει.
· Ενδομητρίωση: τα κύτταρα του εσωτερικού της μήτρας -ενδομήτριο-, «μεταναστεύουν» από τη μήτρα σε άλλα όργανα του σώματος, κυρίως σε αυτά που βρίσκονται στην κοιλιά. Τα κύτταρα αυτά αντιδρούν στις ορμόνες κάθε μήνα με την περίοδο, με αποτέλεσμα να προκαλείται πόνος στην κοιλιά που συχνά συνοδεύεται και από πόνο κατά την αφόδευση ή την ούρηση.
· Ινομυώματα: πρόκειται για μικρά καλοήθη ογκίδια στη μήτρα που σε κάποιες περιπτώσεις ενδέχεται να προκαλέσουν κοιλιακό πόνο

Άλλα πιο σπάνια αίτια

•   Μεταβολικές διαταραχές:σακχαρώδης διαβήτης, πορφυρία, και δηλητηρίαση με μόλυβδο είναι ιατρικά αίτια οξύ κοιλιακού πόνου.

•   Κακοήθεια στην κοιλιά:στο παχύ έντερο , στο στομάχι η στο πάγκρεας προκαλούν πόνο στην κοιλιά.

•   τροπικές λοιμώξεις.

•   Μη ανοχή στη λακτόζη

•   ψυχογενή αίτια: Ψυχολογικοί παράγοντες: στρες και έντονη πίεση ερεθίζουν τα νεύρα που υπάρχουν στο στομάχι και το έντερο, προκαλώντας σύσπαση των μυών τους και ως εκ τούτου πόνο στην κοιλιά.

Απαραίτητες εξετάσεις.

Ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να παραγγείλει μερικές εξετάσεις για να επιβεβαιώσει την πάθηση η να αποκλείσει ότι κάτι σοβαρό δεν συμβαίνει.. Μερικές πιθανές εξετάσεις είναι οι παρακάτω.

•   αιματολογικές: για τυχόν ύπαρξη λοίμωξης η φλεγμονής.

•   τεστ εγκυμοσύνης αν υπάρχει πιθανότητα κύησης και οξεία κοιλία.

•   ακτινογραφία κοιλίας και θώρακα για αποκάλυψη διατεταμένων ελίκων.

•   υπέρηχοι κοιλίας για αποκάλυψη χολοκυστίτιδος, σκωληκοειδίτιδος(από έμπειρο προσωπικό) αορτικό ανεύρυσμα και γυναικολογικών προβλημάτων.

•   αξονική τομογραφία για επείγουσες καταστάσεις.

•   ενδοσκοπικός έλεγχος είναι χρήσιμος σε διερεύνηση χρόνιου πόνου πχ από πεπτικό έλκος, φλεγμονώδη νόσο και γαστρεντερικό καρκίνο. 

Διαβάστε επίσης

• Πόνος στην κοιλιά. Τι μπορείτε να κάνετε για να τον αντιμετωπίσετε;
• Ο πόνος στην κοιλιά και η διάρροια οφείλονται σε γαστρεντερίτιδα ή τροφική δηλητηρίαση; Ποια τα συμπτώματα και πώς αντιμετωπίζονται; 
• Πολύποδας παχέος εντέρου. Τι είναι, ποια τα συμπτώματα, ποιοι κινδυνεύουν και ποια η κατάλληλη διατροφή για πρόληψη;
• Γαστρεντερίτιδα. Τι είναι, τι προκαλεί, πώς εξαπλώνεται και πώς μπορεί να προληφθεί η εξάπλωση της.
• Τι πρέπει να κάνετε αν πάθετε τροφική δηλητηρίαση. Ποια τα συμπτώματα που προκαλεί το χαλασμένο φαγητό; 
• Tροφική δηλητηρίαση: 20 συνηθισμένα και ασυνήθιστα αίτια. Ποιά είναι τα συμπτώματα και πως μπορούμε να προστατευτούμε;
• Ο δεκάλογος της σωστής πρόληψης της τροφικής δηλητηρίασης

• Άμεση αντιμετώπιση δηλητηρίασης από ουσίες, φάρμακα, εντομοκτόνα, είδη καθαρισμού, μονοξείδιο του άνθρακα και άλλα. Πρώτες βοήθειες

EΞΕΤΑΣΕΙΣ Γαστρεντερολογία ΓΕΝΙΚΑ ΕΝΤΕΡΟ ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Πρώτες βοήθειες ΣΗΜΕΡΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ 02:23