της Βικτωρίας Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, medlabnews.gr
Οι καθημερινές δυσκολίες, οι απρόβλεπτες καταστάσεις, οι αφόρητες πιέσεις, η ένταση στην εργασία ή στο σπίτι, η απογοήτευση, έχουν κατάληξη τα νεύρα, τον θυμό και ξεσπάσματα πολλές φορές χωρίς λόγο και αιτία. Ξεσπάσματα σε λάθος χρόνο και απέναντι σε λάθος ανθρώπους.
Έτσι τυχαίνει να συναντάμε ανθρώπους ευέξαπτους, που μια κουβέντα να τους πεις μπορεί να "εκραγούν".
Όταν θυμώνουμε, νιώθουμε νεύρα, άγχος, οργή, και πολλές φορές εκδηλώνουμε επιθετικότητα Μας συμβαίνει όταν μας πληγώνουν, μας προσβάλλουν, μας υποτιμούν, μας τραυματίζουν ψυχικά ή ακόμα και μόνο με την αίσθηση ότι είμαστε πολύ κοντά στον να βιώσουμε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα Η επερχόμενη απειλή του ψυχικού πόνου, ιδίως αν έχουμε πονέσει πολύ στο παρελθόν, μπορεί να πυροδοτήσει το συναίσθημα του θυμού. Σε αυτή την περίπτωση, το θύμα μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε θύτη, στρέφοντας την οργή του, σε αυτόν που το προκάλεσε, στον ίδιο ή ακόμα και σε τρίτα άτομα που δεν φταίνε. Το θέμα δεν είναι το αν θα θυμώσουμε αλλά το πώς θα εκδηλώσουμε αυτό το συναίσθημα. Φανταστείτε την αντίθετη περίπτωση, όπου κάποιος έκδηλα μας προσβάλλει και εμείς τον ακούμε χωρίς να αντιδρούμε
Ο θυμός είναι αποτέλεσμα μιας ματαίωσης, ενός επερχόμενου κίνδυνου ή της πίστης του ατόμου ότι συνέβη κάτι άδικο. Τα ερεθίσματα μπορεί να είναι διαπροσωπικά ή/και κοινωνικά. Μπορεί να αφορούν εξωτερικές καταστάσεις ή εσωτερικά ερεθίσματα (αναμνήσεις ή εικόνες του μυαλού από υποθετικές καταστάσεις). Με την καθοριστική συμμετοχή του εγκεφάλου, ειδικότερα του μεταιχμιακού συστήματος και του υποθαλάμου (αμυγδαλοειδής πυρήνας), τα παραπάνω ερεθίσματα οδηγούν στην αίσθηση του θυμού.
Ο θυμός ακολουθεί συχνά και το φόβο, όταν αυτός έχει περάσει, αλλά η συνεχιζόμενη ενόχληση από τα συμπτώματα άγχους πυροδοτεί ανησυχία (π.χ. η μαμά προς την κόρη: «γιατί έμεινες τόσο αργά έξω, νόμιζα ότι είχες πάθει κάτι»). Η γενική σωματική κατάσταση (κόπωση, πείνα, κούραση κ.α) του ατόμου επηρεάζει την πυροδότηση του θυμού και την έντασή του.
Όταν θυμώνουμε, καταλαβαίνουμε αρχικά το θυμό στο σώμα μας: συνήθως αισθανόμαστε ταχυπαλμία,δυσφορία στο θώρακα, αίσθημα ζέστης ή/ και κοκκίνισμα στο πρόσωπο. Στο γνωστικό επίπεδο κάνουμε μία σειρά αρνητικών –συνήθως απόλυτων, υπερβολικών ή υπεργενικευμένων– σκέψεων, φέρνουμε στο μυαλό μας σχετικές εικόνες από το παρελθόν ή προηγούμενες αντίστοιχες καταστάσεις που μας είχαν θυμώσει, οι οποίες παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας, ενώ χαρακτηριστικός είναι και ο επιθετικός εσωτερικός μονόλογος. Ταυτόχρονα, βιώνουμε και άλλα συναισθήματα, όπως απογοήτευση, ματαίωση, στεναχώρια,ενοχή ή φόβο, τα οποία εντοπίζουμε με δυσκολία, καθώς ο θυμός τείνει να επισκιάζει τα υπόλοιπα συναισθήματα που μπορεί εκείνη τη στιγμή να υπάρχουν.Τέλος, και οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν ότι έχουμε θυμώσει, από τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά μας, όπως νευρικότητα στις κινήσεις, υψηλός και κοφτός τόνος φωνής, αλλαγή στη στάση του σώματος.Όταν ο θυμός παραμένει και ο αρνητικός εσωτερικός μονόλογος συνεχίζεται φτάνουμε στην έκρηξη και την επιθετική συμπεριφορά, λεκτική ή/ και σωματική.
Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε το θυμό μας;
Προφανώς, δε θυμώνουμε όλοι οι άνθρωποι το ίδιο συχνά, με την ίδια ένταση, για τους ίδιους λόγους, ούτε έχουμε και τις ίδιες αντιδράσεις. Το βέβαιο είναι ότι από τη στιγμή που θα θυμώσουμε μεσολαβεί κάποιο χρονικό διάστημα –το οποίο ποικίλει κάθε φορά– μέχρι να εκραγούμε και να αντιδράσουμε επιθετικά. Ο στόχος λοιπόν είναι να καταφέρουμε, αρχικά να αποφεύγουμε τις εκρήξεις του θυμού, δηλαδή την επιθετική συμπεριφορά και στη συνέχεια να μάθουμε να διαχειριζόμαστε το θυμό μας, ώστε η ένταση του θυμού αλλά και η συχνότητα που εμφανίζεται σταδιακά να μειωθούν.
Τι όμως μπορεί να κάνει κάποιος για να προσπαθήσει να ελέγξει το άγχος, τα νεύρα και την ένταση;
Ο καθένας μας διαθέτει ήδη ένα ατομικό σχέδιο διαχείρισης του θυμού. Αυτό το ανακαλύπτουμε, αν σκεφτούμε γεγονότα του παρελθόντος, όπου είχαμε θυμώσει, αλλά τελικά καταφέραμε να ελέγξουμε το θυμό μας. Όταν σε μία συζήτηση καταλαβαίνουμε ότι θυμώνουμε, το καλύτερο είναι να τη διακόψουμε, να απομονωθούμε σε ένα χώρο και να σκεφτούμε πιο ψύχραιμα ή να κάνουμε μία δραστηριότητα, μέχρι να ηρεμήσουμε και να επιστρέψουμε στη συζήτηση. Είναι σημαντικό επίσης να βάζουμε ένα «stop» στον εσωτερικό επιθετικό μονόλογο και να εστιαζόμαστε στο πρόβλημα που πρέπει εδώ και τώρα να επιλύσουμε, χωρίς να ανακαλούμε άλλα γεγονότα του παρελθόντος. Συχνά μία βόλτα, η γυμναστική, αλλά και η κουβέντα με ένα πρόσωπο που εμπιστευόμαστε μπορούν να βοηθήσουν. Τέλος είναι σημαντικό να αρχίσουμε να παρατηρούμε πότε θυμώνουμε και για ποιους λόγους. Συνήθως τότε χρειάζεται να μάθουμε να τροποποιούμε τις σκέψεις που συνδέονται με τα αρνητικά συναισθήματα και ενεργοποιούν το θυμό.
- βαθιές αναπνοές από το διάφραγμα
- κάντε μια χαλαρωτική σκέψη, αληθινή ή φανταστική
- σκεφτείτε για λίγο με ψυχρή λογική. Αφήστε το συναίσθημα για αργότερα μέχρι να ηρεμήσετε, αφού ο θυμός κάνει παράλογους και τους πιο λογικούς.
- χρησιμοποιείστε το χιούμορ
- αλλάξτε περιβάλλον/κάντε ένα ήρεμο διάλειμμα
- απομακρυνθείτε/αποφύγετε να παρατηρείτε πράγματα που σας εξοργίζουν (π.χ. η ακαταστασία στο δωμάτιο των παιδιών σας). Αφήστε το για μια πιο ήρεμη στιγμή.
Διαβάστε επίσης
0 commentaires:
Enregistrer un commentaire