Παγκόσμια Ημέρα για τη νόσο της πολλαπλής σκλήρυνσης ή Σκλήρυνσης κατά Πλάκας (ΣΚΠ). Η ασθένεια με τα 1000 πρόσωπα. Τα συνηθέστερα συμπτώματα.

Επιμέλεια Αλέξανδρος Γιατζίδης, Μ.D,  medlabnews.gr

Η τελευταία Τετάρτη του Μαΐου θεσπίστηκε από την Διεθνή Ομοσπονδία "Multiple Sclerosis International Federation (MSIF)", ως Παγκόσμια Ημέρα για τη νόσο της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας (ΣΚΠ) ή πολλαπλή σκλήρυνση και εορτάζεται με συντονισμένες εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο από το 2009.

Έως και 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από ΣΚΠ, μια νευροεκφυλιστική πάθηση που συχνά πρωτοεμφανίζεται σε ηλικία 20 έως 40 ετών, όταν οι ασθενείς βρίσκονται στην πλέον παραγωγική τους ηλικία. Οι γυναίκες έχουν διπλάσια πιθανότητα να εκδηλώσουν ΣΚΠ σε σχέση με τους άνδρες, ενώ στην παγκόσμια βιβλιογραφία έχουν καταγραφεί και περιστατικά σε παιδιά 9 ετών, καθώς και σε ηλικιωμένους 70 χρόνων. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι πάσχουν περίπου 10.000-12.000 ασθενείς, κυρίως άτομα παραγωγικής ηλικίας από 20 χρόνων και πάνω. Με την πάροδο του χρόνου παρατηρείται απώλεια της εγκεφαλικής μάζας σε όλους τους ανθρώπους, όμως στους ασθενείς με Πολλαπλή Σκλήρυνση η διαδικασία αυτή επιταχύνεται, επηρεάζοντας τις πνευματικές δυνάμεις των ασθενών.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας ή πολλαπλή σκλήρυνση (ΣΚΠ) είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που πλήττει το κεντρικό νευρικό σύστημα, δηλαδή τις περιοχές του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.

Κυρίως όμως είναι ένα νόσημα των νέων, αφού χτυπάει κυρίως την ηλικιακή ομάδα 20 με 40 ετών, ενώ δείχνει σαφή προτίμηση στο γυναικείο φύλο, πλήττοντας διπλάσιες γυναίκες απ' ό,τι άνδρες.

Ελαβε το όνομά της από τις πλάκες (ουλές) που προκαλούνται σε διάφορα σημεία του συστήματος, αποτέλεσμα της απομυελίνωσης, της καταστροφής από το ανοσοποιητικό σύστημα της μυελίνης, της ουσίας που προστατεύει τα νεύρα και επιτρέπει τη διέλευση των ηλεκτρικών ερεθισμάτων.

Η επικοινωνία μεταξύ εγκεφάλου, νωτιαίου μυελού, νευρώνων και κυττάρων δυσλειτουργεί, με ποικίλα νευρολογικά συμπτώματα.

Πρόκειται για μια πολύπλοκη πάθηση, τα συμπτώματα της οποίας αν και διαφέρουν από ασθενή με ΣΚΠ σε ασθενή, περιλαμβάνουν αδυναμία, μούδιασμα, κακό συντονισμό, κόπωση, αστάθεια, τρέμουλο, διαταραχές όρασης ή ούρησης, αλλά και σεξουαλικές δυσλειτουργίες και προβλήματα μνήμης.

Η συμπτωματολογία της είναι τόσο ποικιλόμορφη που θα μπορούσαμε να την παρουσιάσουμε ως την «ασθένεια με τα 1000 πρόσωπα»

Συνηθέστερα συμπτώματα 

Η ΣκΠ είναι μία ποικίλης κατάσταση και τα συμπτώματα αυτής εξαρτώνται από το ποια περιοχή του Νευρικού Συστήματος έχει επηρεαστεί. Δεν υπάρχει κάποιο κοινό καλούπι στην ΣκΠ, και κάθε ασθενής εμφανίζει διαφορετική ομάδα συμπτωμάτων, τα οποία ποικίλλουν από χρόνο σε χρόνο και μπορεί να αλλάξουν σε σοβαρότητα και διάρκεια, ακόμη και στο ίδιο άτομο.

Δεν υπάρχει τυπική ΣκΠ. Οι περισσότεροι ασθενείς με ΣκΠ βιώνουν περισσότερο από ένα συμπτώματα, και ενώ υπάρχουν συμπτώματα κοινά σε πολλούς ανθρώπους, κανένα άτομο δεν έχει όλα εκείνα. Τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

Οπτικές Διαταραχές
• Θαμπή όραση
• Διπλή όραση (διπλωπία)
• Οπτική νευρίτιδα
• Ακούσια απότομη κίνηση ματιού
• Σπάνια, ολική απώλεια της όρασης

Προβλήματα ισορροπίας και συντονισμού
• Απώλεια ισορροπίας
• Τρόμος
• Ασταθές βάδισμα (αταξία)
• Ίλιγγος
• Αδεξιότητα των άκρων
• Απώλεια συντονισμού
• Αδυναμία: μπορεί να επηρεάσει τα πόδια και την βάδιση.

Σπαστικότητα
• Εναλλαγή μυϊκού τόνου και μυϊκή δυσκαμψία μπορεί να επηρεάσουν την κινητικότητα και την βάδιση
• Σπασμοί

Μετατροπές στην αισθητικότητα (δυσαισθησίες)
• Μυρμηγκιάσματα
• Μουδιάσματα
• Αίσθημα καψίματος
• Πόνος που συνδέεται με την ΣκΠ π.χ. πόνοι προσώπου (όπως νευραλγία τρίδαμου) και μυϊκοί πόνοι.

Διαταραχές στην ομιλία
• Επιβράδυνση του λόγου
• Αδυναμία εξεύρεσης λέξεων
• Αλλαγές στον ρυθμό του λόγου
• Δυσκολίες στην κατάποση (δυσφαγία)

Κόπωση
• Ένα εξουθενωτικό είδος κοινής κόπωσης το οποίο είναι απρόβλεπτο ή δυσανάλογο προς την δραστηριότητα. Η κόπωση είναι από τα πιο συχνά συμπτώματα της ΣκΠ.

Προβλήματα κύστης και εντέρου
• Τα προβλήματα κύστης εμπεριέχουν την ανάγκη για συχνή και/ή επιτακτική ούρηση, ατελές άδειασμα της ουροδόχου κύστης ή άδειασμα σε ακατάλληλες στιγμές.
• Τα προβλήματα του εντέρου εμπεριέχουν δυσκοιλιότητα και σπάνια απώλεια του εντερικού ελέγχου.

Σεξουαλικότητα και σεξουαλικές σχέσεις
• Ανικανότητα
• Ελαττωμένη διέγερση
• Απώλεια της αίσθησης

Ευαισθησία στη ζέστη
• Συνήθως τα συμπτώματα χειροτερεύουν με την ζέστη

Γνωστικές και συναισθηματικές διαταραχές
• Απώλεια της βραχυπρόθεσμης μνήμης
• Διάσπαση προσοχής, και διαταραχή της κρίσης, της σκέψης και του συναισθήματος

Ενώ κάποια από τα συμπτώματα είναι εμφανή, κάποια άλλα όπως η κόπωση, απώλεια της αισθητικότητας, προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης, δεν είναι καθόλου εμφανή. Αυτά μπορεί να είναι δύσκολα στην περιγραφή τους, και ορισμένες φορές οι συγγενείς και οι φροντιστές τους δεν αντιλαμβάνονται την επίδραση που μπορεί να έχουν στα άτομα με ΣκΠ και την εργασία τους, τις κοινωνικές δραστηριότητες και την ποιότητα ζωής τους.

Σε μια προσπάθεια να κατανοήσουμε καλύτερα τις αλήθειες γύρω από τη σκλήρυνση κατά πλάκας, παραθέτουμε σημαντικές διευκρινήσεις γύρω από τις επικρατούσες αντιλήψεις και τους φόβους που την περιβάλλουν ως ασθένεια.

• Η ΣκΠ είναι μία προϊούσα νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος η οποία δεν έχει ακόμη οριστική θεραπεία.
• Υπολογίζεται ότι 2,500,000 άνθρωποι παγκοσμίως, νοσούν από ΣκΠ.
• Νοσούν περισσότερες γυναίκες από τους άνδρες, με αναλογία 2/3.
• Η ΣκΠ είναι από τις πιο συχνές ασθένειες που προσβάλλουν τα νεαρά άτομα.
• Υπάρχουν 4 τύποι ΣκΠ: καλοήθης, εξάρσεων-υφέσεων, δευτερογενώς προϊούσα, πρωτογενώς προϊούσα.
• Σκλήρυνση σημαίνει ουλές: αυτές είναι πλάκες ή ελλείμματα στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό.
• Στην ΣκΠ, καταστρέφεται η προστατευτική μυελίνη που καλύπτει τις νευρικές ίνες του ΚΝΣ.
• Η φλεγμονή και η απώλεια της μυελίνης, προκαλούν τις διαταραχές στην μετάδοση των ερεθισμάτων και επηρεάζουν πολλές λειτουργίες του σώματος.
• Ενώ η ακριβής αιτία για την ΣκΠ δεν είναι γνωστή, πολλά είναι γνωστά για την επίδραση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία μπορεί να είναι και η αιτιολογία της ασθένειας.
• Η ΣκΠ δεν είναι άμεσα κληρονομική, ωστόσο η γενετική ευπάθεια παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή της.
• Η ΣκΠ δεν είναι μεταδοτική
• Ο χρόνος διάγνωσής της, γενικά κυμαίνεται από 20 μέχρι 40 ετών, ωστόσο η έναρξή της μπορεί να είναι νωρίτερα ή και αργότερα.
• Η ΣκΠ σπάνια διαγιγνώσκεται κάτω των 12 και άνω των 55 ετών.
• Για πολλούς ασθενείς με ΣκΠ, η διάρκεια ζωής δεν επηρεάζεται σημαντικά.
• Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Το πιο κοινό είναι η κόπωση.
• Τα περιστατικά ΣκΠ, είναι περισσότερο αυξημένα σε χώρες που βρίσκονται μακριά από τον Ισημερινό.
• Δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο που να θεραπεύει την ΣκΠ, αλλά είναι διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να τροποποιήσουν την εξέλιξη της νόσου.
• Πολλά από τα συμπτώματα της ΣκΠ μπορούν επιτυχώς να ελεγχθούν και να θεραπευτούν.
• Η ζωή των πασχόντων δεν είναι εξαρτημένη από το αμαξίδιο.
• Μόνο το 20% των πασχόντων χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο ή περιορίζεται στο κρεβάτι του επειδή δεν είναι σε θέση να περπατήσει. Το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί σημαντικά από τον καιρό που άρχισε η χρήση των ιντερφερονών.

• Εκτός από τις διαθέσιμες θεραπείες, αισιόδοξα ήταν και τα μηνύματα σε πρόσφατο συνέδριο της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας, για το μέλλον της φαρμακευτικής αντιμετώπισης της πάθησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία, νέες ουσίες μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο εξέλιξης της αναπηρίας. Συγκεκριμένα, η πρώιμη θεραπεία με λακινιμόδη βοήθησε στην επιβράδυνση της εξέλιξης της αναπηρίας σε σχέση με την όψιμη θεραπεία, όπως έδειξε μελέτη σε ασθενείς με υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα πολλαπλή μορφή.

Οικονομική κρίση και Σκλήρυνση κατά Πλάκας.
Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης, η ανεργία και το άγχος που προκαλούν, αποτελούν εκλυτικό αλλά όχι και αιτιολογικό παράγοντα της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας και των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Το άγχος και η οικονομική κατάσταση επιδεινώνει τη νοσηρότητα. Οι υποτροπές της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας σχετίζονται πολύ συχνά με έντονο άγχος. Σε κάποιους ανθρώπους το stress επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα και δυνητικά αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής.  Άρα το άγχος είναι πάρα πολύ πιθανόν να παίξει ένα ρόλο κυρίως στην έξαρση της νόσου.

Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η οικονομική κρίση αλλά και οι περικοπές στο χώρο της Υγείας αυξάνουν την ανησυχία των πασχόντων για το μέλλον τους και τις δυνατότητες αντιμετώπισης της πάθησής τους. Με τον ψυχολογικό παράγοντα να είναι κρίσιμος στη διαχείριση της ΣΚΠ, η κατάσταση αυτή προσθέτει επιπλέον εμπόδια στους ασθενείς και τις οικογένειές τους, επιβαρύνοντάς τους ψυχολογικά, όταν η θετική στάση ζωής είναι το ζητούμενο.

Η κατάλληλη διατροφή
Ελιξίριο για τα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) μπορεί να αποτελέσει η σωστή διατροφή, που προλαμβάνει και άλλες παθήσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης ή τα καρδιαγγειακά νοσήματα, σε συνδυασμό με τη σωστή φαρμακευτική αγωγή και την καλή ψυχολογία.

Ερευνες των τελευταίων ετών διαπιστώνουν πως η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση της νόσου, με την υψηλότερη κατανάλωση ζωικού λίπους και γαλακτοκομικών προϊόντων, πλούσιων σε λιπαρά, να «πηγαίνουν χέρι χέρι» με τη ΣΚΠ, σύμφωνα με νορβηγική μελέτη. Μάλιστα, πειράματα σε ζώα έδειξαν ότι διατροφή πλούσια σε κορεσμένο λίπος διαταράσσει τη σύνθεση της μυελίνης. Μάλιστα, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται και στην υψηλή συγκέντρωση σιδήρου (που είναι πλούσια στο κόκκινο κρέας), καθώς αυξάνει το οξειδωτικό στρες και το καταστροφικό έργο των ελεύθερων ριζών.
Τα θρεπτικά συστατικά που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση της ΠΣ είναι τα ακόλουθα: Τα ω-3 λιπαρά οξέα, το Λινολεϊκό οξύ, τα Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (ελαικό οξύ), η βιταμίνη D, η Βιταμίνη Β12, η βιταμίνη Ε, η Βιταμίνη C, το β- καροτένιο και το Σελήνιο. Οι δίαιτες με ολοκληρωμένα γεύματα, που περιλαμβάνουν ιχθυέλαια και βιταμίνη D, μπορεί να αντιπροσωπεύουν την πρακτική λύση για την πρόληψη, αλλά και την αντιμετώπιση της ΠΣ. Παράλληλα, πέρα από την πιθανή πρακτική σχέση τους με τη νόσο, αποδεδειγμένα συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου προσβολής από άλλες χρόνιες εκφυλιστικές ασθένειες, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα κ.λπ. Σημαντική επίσης είναι και η πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών. Ακόμη και οι φρέσκοι χυμοί φρούτων βοηθούν στην αντιμετώπιση της πάθησης, ενώ θετικός είναι ο ρόλος και των δημητριακών και των προϊόντων ολικής άλεσης.

Η ASAP Science εξηγεί με απλό και κατανοητό τρόπο στο video που ακολουθεί τι ακριβώς είναι η συγκεκριμένη ασθένεια και ποια είναι τα συμπτώματα της.

Διαβάστε επίσης
Σκλήρυνση κατά πλάκας. Σημάδια που υποδηλώνουν υποτροπή. Πώς αντιμετωπίζονται;

Πολλαπλή Σκλήρυνση ή Σκλήρυνση κατά Πλάκας.

Όλα όσα θα θέλατε να μάθετε για την πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας). Μύθοι και αλήθειες. Η επίδραση της οικονομικής κρίσης στην νόσο.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ Πολλαπλή Σκλήρυνση Σπάνιες Παθήσεις 09:04